Vice Versa

Een berenmarkt - A bear market

Ken Coppieters is a Belgian scientist working at The La Jolla Institute for Allergy and Immunology and lives with his wife Helena in San Diego, California. He is a regular contributor to this web site. This article is on the real estate crisis.

Er is geen ontkomen aan, de gevolgen van de wereldwijde financiële crisis zijn allomtegenwoordig. Mensen van alle rangen en standen komen opeens in nauwe schoentjes te staan, moeten hun huizen verlaten, de broeksriem aanspannen. De malaise beheerst uiteraard het dagelijkse nieuws, de gesprekken in de bar en zal wellicht een bepalende factor zijn in de komende presidentsverkiezingen. Een financieel expert hoorde ik tijdens een seminarie over ‘a bear market’ spreken, een term die duidt op de huidige desastreuze marktsituatie. Een beer valt met brute kracht zijn prooi aan van bovenaf en duwt die tegen de grond. De dotcom heisa van de jaren negentig en de ermee gepaard gaande hoogconjunctuur kreeg het label ‘bull market’, vermits een stier net hetzelfde doet, alleen slingert die een prooi met z’n horens de lucht in. Wellicht uitgevonden door financiële wizzkids om de saaie materie wat kleur te geven…

Ik ben alles behalve een beursgenie, maar ik tracht de hele situatie toch met wat gezond vertand te plaatsen. Het is met mijn beperkte kennis van de economie onmogelijk om volledig te vatten wat er precies allemaal leidde tot het huidige fiasco, maar ik heb dus wel enkele ideetjes. Ik volg momenteel een wekelijkse serie in de locale krant waarin een doorsnee burger gratis een overzicht krijgt van zijn financiële toestand, raadgevingen van de expert incluis, op voorwaarde dat heel San Diego mee mag snuffelen in de huishoudelijke boekhouding. Zeer boeiend allemaal, al breekt het plaatsvervangende angstzweet me telkens uit bij het lezen.

Als conservatieve Belg ga je traditioneel uit van je inkomen, en plaatst de tering naar de nering. Iedereen heeft wel wat centen op het klassieke spaarboekje, degenen met meer overschot durven al eens ‘op de beurs spelen’ of kopen een appartement om te verhuren. Wie minder royaal de boterham verdient huurt een rijwoning, koopt een bescheiden tweedehandsauto en gaat eenmaal per jaar op reis naar Spanje. Er zijn natuurlijk uitzonderingen, maar ik durf stellen dat de meerderheid van de Belgen zijn budget realistisch beheerd, m.a.w. uitgeeft en leeft naarmate de inkomsten het toelaten.

Vergeet dat alles bij de gemiddelde Amerikaan. Elk gezin dat de revue passeert in de krant sleept zich van paycheck naar paycheck. Bomvolle kredietkaarten die maar niet afbetaald geraken (interest is gemiddeld rond 14%), een lening voor de woning met variabele rente, monovolume wagen, televisie, wasmachine en kampeerwagen op afbetaling. Een lening voor de studies van 10 jaar terug en een haast lege pensioenrekening. Desondanks een maandelijks vrijetijdsbudget van duizenden dollers. Ik denk vaak stiekem aan welke vluchtroute ik zou nemen in hun plaats, wellicht via Mexico tot diep in de Colombiaanse jungle om mijn schuldeisers en dreigend noodlot te ontlopen. Het vriendelijk advies van de consulent is telkens: betaal je kredietkaartschuld af, geef minder uit aan dingen die je niet nodig hebt en spaar voor je pensioen. Ik heb de verkeerde job gekozen, easy money voor die jongens!

Nu, het moet gezegd dat je hier maar beter stevig in je schoenen staat wil je kunnen weerstaan aan de lokroep van de consumptiemaatschappij. Ik moet zelf soms vrouwlief ontgoochelen wanneer ze weer eens een jurk of juwelen voor niks meekrijgt omdat ze een kredietkaart van de warenhuisketen had aanvaard. Zelfs al voelt het hemels om niks te moeten betalen op het moment van de aankoop, de aap komt beslist later uit de mouw en de interest zal weerom niet mals zijn. Vele Amerikanen vallen ten prooi aan dergelijke gehaaide praktijken, maar er schuilt volgens mij toch ook verantwoordelijkheid bij alle betrokkenen zelf. Je zaait wat je oogst en de oogst is op dit moment bijzonder mager.

Als Amerikaliefhebber wil ik het beste voor dit land. Een land van harde werkers, maar ook durvers die hun hand in het vuur steken en het groots willen zien, iets waar wij Belgen wellicht wat kunnen van opsteken. Maar wat mij betreft zullen de excessen van het verleden moeten worden weggewerkt, te beginnen bij Jan modaal (‘Joe the Plumber’ heet die hier nu). Misschien kunnen ze op dit vlak iets opsteken van het kleine België?